نقش هوش مصنوعی در آموزش

در دنیای امروز، نقش هوش مصنوعی در تغییر و تحولات صنعت، تجارت و… بسیار چشمگیر بوده است به طوریکه این تاثیر به مرور به حوزه آموزش هم وارد شده و با سرعت بسیار زیادی در حال تغییرات عظیمی در ساختار و روش های سنتی آموزشی است. اما این اتفاق چه تغییراتی در فرآیند یادگیری دانش آموزان ایجاد کرده است؟ اگر بخواهیم به صورت کوتاه به این سوال پاسخ دهیم افزایش دقت و تاثیر فرآیند یادگیری بسیار چشمگیر بوده که در این مطلب سعی میکنیم به بررسی نقش ها و کاربردهای استفاده از هوش مصنوعی بپردازیم.

نقش هوش مصنوعی در آموزش

تعریف هوش مصنوعی

هوش مصنوعی که این روزها به یکی از عوامل مهم و اساسی در همه حوزه ها تبدیل شده است یک شاخه از علوم کامپیوتری است که مانند ما انسان ها و حتی در سطح کیفی بسیار بهتر میتوانند فکر کنند، تصمیم بگیرند و تمامی مسائل را به راحتی حل کنند. هوش مصنوعی ابزارهای گوناگونی دارد که اگر بخواهیم چند نمونه از آن را نام ببریم، میتوانیم به الگوریتم های یادگیری ماشین، شبکه های عصبی مصنوعی و پردازش زبان طبیعی اشاره کنیم.

هوش مصنوعی میتواند محدود یا عمومی و یا ابرهوشمند باشند. هوش مصنوعی محدود سیستم هایی هستند که یک کار مشخص و خاص را انجام میدهند. از جمله این کارها تشخیص چهره، موتور های جست و جو هستند. این نوع از هوش مصنوعی تنها برای وظایفی که مشخص شده است طراحی شده اند و فقط در آن زمینه عملکرد دارد. سیستم هایی مانند سیستم تشخیص چهره از جمله موارد هوش مصنوعی از نوع محدود است.

هوش مصنوعی ابر هوشمند نیز همانطور که از نامش مشخص است میتواند در سطح بالاتر تصمیم گیری کند و هوش فراتر از انسان را دارند. این نوع از هوش مصنوعی بیشتر در بحث های آینده پژوهی کاربرد دارند و توانایی فوق العاده بالایی دارند.

هوش مصنوعی اتفاق جدیدی نیست. این شاخه از علم کامپیوتر از سال 1956 پایه گذاری شده است که به مرور زمان به شکل امروزی درآمده است. در دهه های 30 و 40 میلادی نیز، پایه و اساس هوش مصنوعی با اتفاقاتی مانند ماشین تورینگ توسط آلن تورینگ و نظری های محاسبات و منطق نیز شکل گرفته بود.

کاربردهای هوش مصنوعی در آموزش

شخصی سازی آموزش

هوش مصنوعی امروزه کاربرد بسیاری در حوزه آموزش برای دانش آموزان پیدا کرده است. یکی از مهم ترین مزایای آن توانایی شخصی سازی آموزش برای هر فرد است. سامانه های هوشمند، با تحلیل کردن تمامی ویژگی های دانش آموزان میتوانند یک محتوای مناسب  با سطح، علاقه مندی و نیازهای یادگیری وی ارائه دهند.

پلتفرم های مختلفی وجود دارند که با استفاده از الگوریتم هایی که استفاده میکنند میتوانند مسیر یادگیری هر فرد را مبتنی بر پیشرفت و نقاط ضعفی که دارد تنظیم کنند. این ویژگی یکی از مهم ترین خصوصیات هوش مصنوعی است که دانش آموزان میتوانند با سرعت و روش هایی که برایشان مناسب است مطالب را یاد بگیرند.

ارزیابی و پیشرفت تحصیلی

همانطور که میدانید بررسی عملکرد دانش آموزان بسیار با اهمیت است. وجود یک عامل مناسب با هوش و سرعت بسیار بالا که بتواند عملکرد دانش آموزان را زیر نظر بگیرد و ارزیابی کند بسیار میتواند برای دانش آموزان مناسب باشد. ارزیابی عملکرد دانش آموزان میتواند نقاط قوت و ضعف را برای آنها روشن کرده و در نتیجه به آنها در برنامه ریزی مناسب کمک کنند.

نقش هوش مصنوعی در آموزش

ارزیابی هایی که به کمک هوش مصنوعی انجام میشود نه تنها بر اساس تمرات، بلکه بر اساس مدت زمان صرف شده برای حل تمرینات، نوع اشتباهات و میزان تعامل با محتوا و حتی احساسات دانش آموز در حین یادگیری انجام میشود.

این ویژگی مانند یک مشاوره ای است که به صورت مجازی در اختیار شما قرار دارد و میتواند به شما در برنامه ریزی مناسب، میزان مطالعه و حال ماسئل مختلف نیز کمک کنند.

دسترسی همه به مطالب آموزشی

استفاده از هوش مصنوعی دسترسی همه را برای آموزش و یادگیری امکان پذیر کرده است. دانش آموزان در همه ی سنین و مقاطع میتوانند با استفاده از هوش مصنوعی حتی در مناطق محروم نیز به مطالب آموزشی و به راحتی و با کیفیت بالا دسترسی داشته باشند.

این ویژگی از این جهت میتواند اهمیت داشته باشد که دانش آموزان در هر شرایطی میتوانند بسیاری از مهارت ها را آموخته و از آن استفاده کنند. البته لازم به ذکر است یکی از ویژگی های بسیار مثبت این ابزار، تبدیل تمامی مطالب به زبان و فرهنگ های مختلف است که باعث میشود هر فردی از هر قشری بتواند استفاده کند.

ساده تر شدن کار آموزگاران و تصحیح سریع آزمون

معلمان همواره اکثر زمان خود را صرف تصحیح برگه ها و آزمون های دانش آموزان میکنند که این عامل میتواند وقت بسیاری از معلمان را بگیرد. استفاده از هوش مصنوعی کار معلمان را ساده تر کرده و باعث صرفه جویی در زمان آنها میشود. در آینده ای نزدیک هوش مصنوعی در سطح بالایی میتواند پاسخ های تشریحی دانش آموزان را در کم ترین زمان تجزیه و تحلیل کند و طبق آن نمره دهد.

ابزار های مختلفی برای اینکار وجود دارد. از نمونه ابزارها جهت تصحیح آزمون ها میتوان به Google forms اشاره کرد.

نقش هوش مصنوعی در آموزش

چالش های استفاده از هوش مصنوعی

با اینکه تمامی مزایای ذکر شده در رابطه با هوش مصنوعی غیرقابل انکار است، اما این شاخه میتواند چالش هایی را در دنیای ما به وجود آورد. در موارد زیر چند مورد از چالش هایی که در مواجه با هوش مصنوعی با آن رو به رو خواهیم شد را معرفی میکنیم.

کاهش نقش انسانی

گسترش هوش مصنوعی در دنیای امروز، کاهش نقش انسانی را در جهان به خطر انداخته است. خیلی از افراد این نگرانی را دارند که کمرنگ شدن معلمان در آینده با گسترش هوش مصنوعی میتواند جزء موارد منفی در حوزه آموزشی باشد. عدم نیاز به معلمان در صورت وقوع این اتفاق میتواند به افزایش بیکاری منجر شده و بسیاری از افراد را از تدریس نا امید کند.

هوش مصنوعی باید به عنوان یک مکمل برای فعالیت های انسانی باشد نه به عنوان جایگزین کامل برای آن. یکی از نگرانی های مهم در ارتباط با استفاده هوش مصنوعی میتواند این موضوع باشد.

نابرابری در دسترسی به فناوری

همانطور که میدانید بسیاری از کشورها، امکانات محدود و کمی در دسترسی به ابزارهای دیجیتال و اینترنت دارند و این میتواند به یک شکاف آموزشی در جهان تبدیل شود. بالعکس آن، دانش آموزان کشورهای توسعه یافته میتوانند به تمامی ابزارهای دیجیتال و اینترنت دسترسی داشته و رشد و پیشرفت کشور کمک کند. این نابرابری میتواند فاصله ی بسیاری میان سطح آموزشی کشورهای مختلف در جهان به وجود آورد.

نتیجه گیری

در پایان این نکته را میتوانیم بگوییم که چیزی که به عنوان بخش جدایی ناپذیر در آینده جهان ما وجود خواهد داشت، پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی خواهد بود. به هر حال تمامی مدارس و دانشگاه ها باید خود را برای این موضوع آماده کنند که هوش مصنوعی آن ها را به اجبار به تغییرات قوانین و مقررات اجبار خواهد کرد.

هوش مصنوعی تحول اساسی در نظام های آموزشی ایجاد کرده و خواهد کرد که با برنامه ریزی مناسب میتوان از آن برای پیشرفت و توسعه جامعه آموزشی استفاده کرد. بدون شک آینده اموزش، هوشمندتر و برپایه فناوری خواهد و آماده سازی آن، نیاز امروز ما خواهد بود.