آشنایی با رشته شیمی
آشنایی با رشته شیمی
از دوران باستان انسان ها با استفاده از مهارت های ذاتی خود برای زندگی کردن استفاده میکردند. به طور مثال با روشن کردن آتش برای گرم کردن و روشنایی استفاده میکردند که منجر به کشف آلیاژ ها و در نهایت ساختن ابزار ها و وسایل کشاورزی و جنگی شد. این تفکر و مهارت ها به تدریج پیشرفته تر شده و نتایج و پیشرفت های امروزی به عنوان یک علم تاثیر گذار به نام “شیمی” حاصل شد. علم شیمی شامل سه بخش اصلی شیمی آلی، شیمی تجزیه و شیمی معدنی است.
شیمی یکی از رشته های علوم تجربی است که به بررسی ساختار، خصوصیات یک ماده، بررسی عناصر و ترکیب های ساخته شده از یون ها و مولکول ها، تغییرات ماده در صورت قرار گرفتن در واکنش های شیمیایی و… میگویند. این رشته شامل دو گرایش اصلی محض و کاربردی است. به طور معمول این دو گرایش از نظر تعداد واحد و دروسی که باید گذرانده شود تقریبا مشابه یکدیگر هستند اما تفاوت هایی هم بین آنها وجود دارد که در ادامه بیشتر درباره ی آن توضیح خواهیم داد.
آشنایی با رشته شیمی
شیمی آلی
شیمی آلی یکی از شاخه های اصلی علم شیمی است که به بررسی ترکیبات شیمیایی دارای کربن میپردازد. این ترکیبات دارای پیوند کووالانسی هیدروژن- کربن هستند که به مطالعه و بررسی ترکیبات کربن دار میپردازد. ترکیبات آلی میتواند شامل عناصر دیگری مانند هالوژن ها، نیتروژن و اکسیژن هم باشند که پایه و اساس بسیاری از فرایند های زیستی به شمار میرود.
آشنایی با رشته شیمی
شیمی تجزیه
یکی دیگر از شاخه های اصلی علم شیمی شیمی تجزیه است. شیمی تجزبه به مطالعه و بررسی شناسایی و روش های جداسازی اجزای طبیعی یا مصنوعی یک ماده میپردازد. به طور کلی تجریه و تحلیل ها به دو روش کمی و کیفی تقسیم میشود. در روش های کمی مقدار اجزا یا میزان غلظت آن مشخص میشود. در حالی که در روش های کیفی نوع اجزای موجود در ماده تعیین میشود.
شیمی معدنی
شیمی معدنی به بررسی خواص و ساختار ترکیبات معدنی میپردازد و دروافع تمام عناصر موجود روی زمین را شامل میشود. در شیمی معدنی به مطالعه ی ترکیبات غیر آلی میپردازد. اغلب ساختار ترکیبات معدنی غیر قابل تغییر هستند و درباره ی موضوعاتی مانند انواع پیوندهای شیمیایی، تقارن مولکولی، ترکیبات کئوردیناسیون، رنگدانه های معدنی، فلزات و ساختار آن و … بحث میکند.
کاربردهای علم شیمی :
شیمی یکی از علوم کاربردی و تاثیرگذار در دنیا به شمار می رود. بدن ما از میلیون ها ترکیب ساخته شده است که شاید با خیلی از آنها آشنایی نداشته باشیم. همه ی این ترکیبات شیمیایی متشکل از اکسیژن، نیتروژن، کربن و هیدروژن، کلسیم و … هستند که هرکدام از این ترکیبات هدف خاصی را در بدن ما دنبال میکند. علم شیمی پر از شگفتی است. همه ی مواد غذایی که ما استفاده میکنیم پر از راز و رمز های متفاوت است. به طور مثال نمونه ای از عسل که 3000 سال قدمت دارد کشف شده که قابل استفاده بوده و هیچ نشانی از فاسد بودن در آن دیده نمی شد.
بیشتر مشاغل و صتعت های گوناگونی که در حال فعالیت هستند به نوعی به علم شیمی مربوط میشود. مشاغلی مانند پزشکی، کشاورزی، داروسازی، صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی و … تنها بخش کوچکی از کابردهای علم شیمی نیز شمرده میشود.
آشنایی با رشته شیمی
شاید دانش آموزانی که در رشته علوم تجربی تحصیل میکنند اولویت اولیه آنها رشته شیمی نباشد و فقط برای رسیدن به پزشکی تلاش میکنند، اما میتوان گفت رشته شیمی هم یک رشته کاربردی در صنایع و زندگی مردم به شمار می رود و از اهمیت بالایی برخوردار است. مشاغل بسیاری در رابطه با رشته شیمی وجود دارد که از جمله ی آنان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کارخانه های تولید مواد شیمیایی
- کارشناسی در آزمایشگاه ها
- شرکت های داروسازی
- فعالیت در داروخانه ها
- کارشناس فنی و سرویس دستگاه های آنالیز
- تدریس درس شیمی در مدارس و آموزشگاه ها
تاثیرات علم شیمی در محیط زیست
علم شیمی تاثیر مستفیم با محیط زیست دارد که اهمیت بالای آن بر کسی پوشیده نیست. پاکیزه یا آلوده بودن محیط زیست و تاثیرات آن بر زندگی همگی ما مشهود بوده، به طوری که سلامتی همه ی افراد یک جامعه مشروط به یک محیط زیست سالم است.
همانطور که میدانید یک محیط زیست آلوده باعث تاثیرات منفی بسیاری بر بدن انسان میشود. قرار گرفتن انسان در یک محیط آلوده مانند استفاده از آب های ناسالم ناشی از ریختن فاضلاب های شهری در رودخانه ها تاثیرات جبران ناپذیری را بر جای خواهد گذاشت.
مواردی مانند تصفیه آب، بازیافت پلاستیک ها، حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی، تصفیه خاک های آلوده و… از کاربردهای موثر شیمی در محیط زیست به شمار می رود. در هر حال داشتن یک محیط زیست سالم منجر به آرامش روانی و جسمی و در نهایت داشتن یک جامعه ی سالم خواهد شد.
تاثیرات آلودگی آلاینده ها بر محیط زیست بسیار است. آلودگی آب و هوا، آلودگی خاک، نابودی زیستگاه ها، به خطر افتادن سلامتی انسان و جانوران و … از جمله تاثیرات منفی آلاینده های صنایع پتروشیمی بر محیط زیست به شمار میرود. به طبع برای کمتر شدن این تاثیرات کارهای مختلفی مانند افزایش نظارت بر محیط زیست و استفاده از انرژی های تجدید پذیر موثر خواهد بود.
رشته شیمی از کارشناسی تا ارشد
رشته ی شیمی کاربردی شامل 137 واحد درسی است که به طور معمول در مدت زمان چهارسال به اتمام می رسد. این رشته شامل 59 واحد درسی مشترک و الزامی است. دروس مشترک در زیر آمده است:
- زبان تخصصی شیمی
- شیمی آلی 1 و آزمایشگاه آلی 1
- شیمی آلی 2 و آزمایشگاه آلی 2
- شیمی آلی 3
- شیمی تجزیه 1 و آزمایشگاه تجزیه 1
- شیمی تجزیه 2 و آزمایشگاه تجزیه 2
- شیمی تجزیه 3 و آزمایشگاه تجزیه 3
- شیمی فیزیک 1 – آزمایشگاه شیمی فیزیک 1
- شیمی فیزیک 2 – آزمایشگاه شیمی فیزیک 2
- شیمی معدنی 1 – آزمایشگاه شیمی معدنی 1
- شیمی معدنی 2 – آزمایشگاه شیمی معدنی 2
- شیمی معدنی 3
- شناسایی ترکیبات آلی – آزمایشگاه شناسایی
- ایمنی در آزمایشگاه
دروس تحصصی شیمی کاربردی:
- شیمی صنعتی 1 و 2
- آزمایشگاه شیمی صنعتی
- شیمی پلیمز
- نانو شیمی
- شیمی محیط زیست
- اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی
- روش های جداسازی در شیمی
- کارآموزی
- متون علمی شیمی
اکثر دروس شیمی کاربردی با گرایش محض یکی هستند. در رشته شیمی محض دروس طیف سنجی مولکولی، شیمی فیزیک آلی و اصول صنایع شیمیایی به جای دروس شیمی صنعتی و آزمایشگاه ارائه میشود. همچنین رشته ی شیمی محض کارآموزی ندارد.
از نظر شغلی فارغ التحصیلان رشته شیمی کاربردی میتوانند در مشاغلی مانند شرکت های کنترل کیفی، شرکت های تولید گیاهان دارویی و پتروشیمی مشغول به کار شوند. میتوان اینطور بیان کرد که شیمی کاربردی در ایران برای اشتغال در شرکت های دارویی مناسب تر است.
رشته ی شیمی در مقطع کارشناسی ارشد شامل رشته های: شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی تجزیه، شیمی دارویی، شیمی فیزیک، شیمی پلیمر، نانو شیمی، شیمی دریا، شیمی و فناوری اسانس، فیتوشیمی ( مطالعه و بررسی ترکیبات شیمیایی گیاهان )، شیمی کاتالیست و… است.
فارغ التحصیلان رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد موقعیت های کاری خوبی را پیش رو دارند و میتوانند در مراکز تحقیقاتی و همچنین مدارس و آموزشگاه ها مشغول به کار شوند. به طور کلی میزان درآمد و موفقیت در یک شغل به موارد زیادی از جمله تلاش و کوشش، بار علمی و تحصیلات فرد بستگی دارد و در صورت داشتن این موارد درآمد خوبی را برای این رشته میتوان پیشبینی کرد. رشته شیمی در حوزه های بین المللی هم بسیار پرطرفدار است و تحصیل در مقاطع کارشناسی تا دکتری در دانشگاه های مختلف دنیا امکان پذیر است. ( رتبه بندی جهانی دانشگاه ها QS )
مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی بیشتر درباره ی مباحث مربوط به فرآیند های تولید و بهینه سازی مواد شیمیایی مطالعه میشود. عمده موضوعات درسی این رشته بر پایه پدیده های انتقال ( حرارت، جرم و حرکت ) است. این رشته برخلاف رشته های شیمی محض و کاربردی دروس شیمی در آن کمتر دیده میشود و حتی دروس مشابهی با رشته هایی مانند مهندسی مکانیک را دارا میباشد و در نتیجه مباحث ریاضی و محاسباتی بیشتری را در بر میگیرد.
دروسی مانند: استاتیک، مکانیک سیالات، ترمودینامیک، انتقال حرارت، انتقال جرم از جمله واحد های دانشگاهی بسیار مهم در مهندسی شیمی به شمار می رود. دانش آموزانی که پایه قوی تری در درس ریاضی دارند و دارای ذهنی خلاق هستند موفقیت بیشتری در این رشته به دست می آورند. مهندسی شیمی یک رشته گسترده با موقعیت های شغلی متنوع است که با توجه به نیازهای صنایع مختلف در بخش های گوناگون نیز بسیار قابل توجه تر از گذشته شده است.
رشته های پردرآمد و آینده دار در ایران را از اینجا میتوانید مطالعه کنید.
از نظر بازار کار، مهندسی شیمی یکی از رشته هایی است که موقعیت های شغلی بسیار مناسبی در بخش های مختلف از جمله صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، رنگ سازی، صنایع پلیمری دارد و درآمد مناسبی را شامل میشود. در مقطع کارشناسی ارشد گرایش های صنایع غذایی، بیوتکنولوژی، صنایع گاز، پلیمر، ترموسینتیک و کاتالیست، پدیده های انتقال، گرایش های نانوفناوری، مهندسی انرژی و … را شامل میشود.
رشته مهندسی شیمی معمولا چهار سال به طول می انجامد. تعداد کل واحدهای رشته مهندسی شیمی 142 واحد که شامل 58 واحد اصلی، 44 واحد پایه و 12 واحد دروس تخصصی را شامل میشود.
در پایان، رشته شیمی به سبب داشتن موقعیت های شغلی متفاوت چه در ایران و چه در حوزه های بین المللی یکی از رشته های محبوب و جذاب به شمار می رود.
دیدگاهتان را بنویسید