نحوه استراحت بین مطالعه
نحوه استراحت بین مطالعه
استراحت کردن و روش های آن از جمله مواردی است که کمتر به آن پرداخته شده است. استراحت کافی برای سلامت ذهن و روان انسان بسیار مفید است، به طوری که همیشه باید یک تعادل میان کار و استراحت وجود داشته باشد. بسیار از افراد بر این باورند که اگر کار، بی وقفه و بدون استراحت پیش برود قطعا موفقیت بیشتری حاصل میشود. در حالی که استراحت جسمی و ذهنی در حین کار علاوه بر بازیابی انرژی، کیفیت کار را نیز بالاتر برده و بازدهی فرد را برای ادامه کار افزایش میدهد. به طور مثال اگر فردی به مدت دو ساعت کاری را بدون استراحت انجام دهد شاید یک ساعت اول آن بازدهی و کیفیت لازم را داشته باشد و انجام دادن بیشتر آن سبب تحلیل و کاهش انرژی جسمی و ذهنی خواهد شد.
دانش آموزان یا دانشجویان همیشه درس خواندن را کسل کننده ترین کار ممکن میدانند. اما آیا درباره ی شیوه ی صحیح مطالعه و استراحت بین آنها اطلاعاتی دارند؟ در صورت آشنایی تا چه حد آنها را رعایت میکنند؟ این ها نکات بسیار مهمی است که همه ی افراد چه دانش آموز چه کسانی که در حوزه های دیگر فعالیت میکنند باید اطلاعاتی راجع به آن کسب کرده و به آن عمل کنند.
استراحت کردن برای بدن بسیار مفید است. بیشتر افراد استراحت کردن را فقط در خوابیدن یا دراز کشیدن میبینند. در حالی که انواع مختلفی از روش های استراحت کردن وجود دارد که یک فرد میتواند برای بازیابی ذهنی و جسمی انجام دهد. به طور مثال در بین یک کار خیلی سخت شما میتوانید یک ساعت را به فعالیت های بدنی و ورزش بپردازید. ورزش علاوه بر اینکه یک فعالیت بدنی محسوب میشود یک استراحت ذهنی و آرامشی بسیار موثر را برای شما فراهم میسازد. البته منطور از فعالیت های بدنی لزوما فعالیت های سنگین نیست. شما میتوانید فعالیت های ساده ای را در خانه مانند طناب زدن یا حرکات کششی را در دستور کار خورد قرار دهید. همچنین شما فعالیت هایی ماننذ نقاشی، بافندگی یا غیره را میتوانید در بین کارها انجام دهید. این فعالیت ها سبب درگیر کردن ذهن و ایجاد خلاقیت میشود.
دانش آموزان یا کسانی که کار آنها ایجاب میکند فعالیت ذهنی بیشتری داشته باشند نیز به استراحت ذهنی بیشتر از استراحت جسمی نیاز دارند.
در این مطلب قصد داریم انواع استراحت کردن بین مطالعه را مورد بررسی قرار دهیم:
- روش پومودورو
- داشتن فعالیت های بدنی
- تغییر دادن محیط مطالعه
- استفاده از میان وعده های ساده و نوشیدن آب کافی
- خواب کافی
- فعالیت های تنفسی یا مدیتیشن
- فعالیت های اجتماعی
روش پومودورو :
روش پومودورو یکی از روش های مدیریت زمان است که در اواخر دهه 80 میلادی توسط فرانچسکو چیریلو ابداع شد. تکنیک پومودورو به گونه ای است که کارهای طولانی را به صورت وظایف کوتاه مدت تقسیم کرده و استراحت کوتاهی هم داشته باشید تا خستگی کمتری را حس کنید. این روش باعث شادابی مغز شده و بهره وری را افزایش میدهد.این روش به فرد کمک بسیار میکند تا زمان خود را مدیریت کند و تقویت حس مسئولیتپذیری و ایجاد حس موفقیت را در خود احساس کند.
این روش به این شکل انجام میشود که فرد کار خود را به چهار قسمت 25 دقیقه ای تقسیم کرده و انجام میدهد. به گونه ای که بعد از انجام فعالیت خود و تمرکز کامل روی آن به مدت 5 دقیقه به استراحت میپردازد. پس از اتمام این چهار قسمت فرد بعد از 25 دقیقه آخر به استقبال استراحت طولانی تر می رود.
“تکنیک پومودورو” عنوان کتابی است که چیریلو در رابطه با این روش منتشر کرده است که یک روش ساده و در عین حال بسیار موثر برای برنامهریزی کار روزانه در اختیار ما قرار میدهد. این روش از طریق تقسیم کارهای بزرگ و پیچیده به بخشهای کوچکتر، موجب افزایش انگیزه ما برای انجام دادن آنها میشود.
مزایای استفاده از روش پومودورو:
- افزایش تمرکز
- کاهش استرس
- مدیریت زمان
- جلوگیری از خستگی ذهن
- افزایش مسئولیتپذیری و تعهد به انجام کارها
- برنامه ریزی دقیق تر
داشتن فعالیت بدنی :
شواهد بسیار از فواید و تاثیرات فعالیت بدنی در بهتر شدن عملکرد بدن وجود دارد که بارها دیده ایم یا شنیده ایم. تحقیقات بسیاری است که نشان میدهد انجام فعالیت های بدنی باعث آزاد شدن پروتئین هایی در مغز میشود که به بهبود و افزایش حافظه و عملکرد مغز کمک میکند. ورزش منظم باعث افزایش جریان خون در مغز شده و سبب رسیدن اکسیژن کافی به سلول های مغزی میشود و عملکرد شناختی را بهبود میبخشد. همچنین داشتن فعالیت بدنی به بهبود کیفیت خواب کمک کرده و استرس و اضطراب را به صورت شگفت انگیزی کاهش میدهد. ورزش به بهبود تفکر خلاق و توانایی حل مسئله کمک میکند که این میتواند در دروس مختلف به دانشآموزان کمک کند.
همانطور که گفته شد این فعالیت های بدنی میتواند به صورت کششی یا فعالیت های نسبتا شدید باشد که بستگی به شرایط فرد دارد. اما نتیجه ی آن قطعا مثبت بوده و تاثیر خود را خواهد گذاشت. مهم این است که در طول تحصیل خود با انگیزه باشید، حتی زمانی که بسیار کارهای زیادی برای انجام دادن دارید. تلاش برای حفظ ذهنیت مثبت به شما این امکان را می دهد که در امتحانات و مطالعه متمرکزتر باشید، اما این کار همیشه ساده نیست. ورزش می تواند افسردگی خفیف تا متوسط را دقیقا مانند مصرف دارو (اما بدون هیچ عوارضی) درمان کند.
تغییر دادن محیط مطالعه:
محیط مطالعه به قدری از اهمیت بالایی برخوردار است که یک فرد را میتواند ترغیب به مطالعه کند یا اینکه او را کاملا منصرف کند. اگر همیشه در یک مکان مشخص و تکراری مطالعه میکنید سعی کنید محیط مطالعه خود را عوض کنید و تاثیر آن را بتوانید حس کنید. اگرچه تغییر مطالعه با تعداد دفعات بالا به دلیل بر هم زدن تمرکز توصیه نمیشود. بهتر است نهایتا یک یا دوبار این کار را انجام دهید. تغییر دادن محیط مطالعه میتواند تأثیر زیادی بر تمرکز و کارایی دانشآموزان داشته باشد. محیط مطالعه مناسب میتواند به بهبود تمرکز، کاهش استرس و افزایش انگیزه برای مطالعه کمک کند.
در کنار استراحت مفید و به موقع، شما باید سعی کنید به هنگام مطالعه نیز حس خوب و لذت درس خواندن را در خود ایجاد کنید.
از ویژکی های یک محیط مطالعه مناسب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود سکوت و آرامش
- داشتن نور کافی
- دارای تهویه مناسب
- منظم و مرتب بودن محیط
- دور کردن وسایل حواس پرت کن از محل مطالعه
- دمای مناسب
علاوه بر این موارد دانش آموز میتواند گاهی برای ایجاد تنوع مطالعه به صورت گروهی با دوستان خود در کتابخانه ها یا حتی مطالعه در یک کلاس خالی را نیز انجام دهد. همچنین سعی کنید مکان مطالعه خود تا حد امکان ساده و به دور از پیچیدگی های خاص مانند تابلوهای متنوع یا دکور های شلوغ باشد تا تمرکز شما به هم نریزد. محیطی که در آن مطالعه می کنید، نقش بسیار مهمی در میزان خستگی شما دارد. بهتر است که از صندلی و میز راحت استفاده کنید که به بدن شما فشاری وارد نشود.
شلوغ بودن محیط اطراف ما باعث خستگی مغز هنگام مطالعه میشود. در حالی که تمیزی و نظم باعث جلوگیری از هر گونه آشفتگی ذهنی میشود. سعی کنید قبل از مطالعه حداقل چند دقیقه را به مرتب کردن اتاق یا میز مطالعه خود بپردازید. محیط مطالعه خود را با استفاده از عکسها یا اشیاء مورد علاقه شخصیسازی کنید تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
تاثیرات خواب کافی بر کیفیت مطالعه:
خواب کافی و با کیفیت اثرات مثبت بسیاری بر سلامت جسمی، روانی، و عملکرد روزانه دارد. در دنیای مدرن به دلیل مشغله ی زیاد افراد و درگیری های بسیار در زندگی، داشتن یک خواب مناسب و کافی به یک معضل جهانی تبدیل شده است. داشتن خواب کافی ارتباط مستقیمی با شادابی روان، پوست، سلامت بدن دارد. به صورت طبیعی هر فرد نیاز به 7 تا 9 ساعت خواب مفید دارد.
بدن انسان در حین خواب به ترمیم و بازسازی بافتها و سلولها میپردازد و تنظیم هورمونهای مرتبط با گرسنگی و سیری کمک میکند و از افزایش وزن جلوگیری میکند. خواب کافی با کاهش فشار خون و آرام سازی ضربان قلب مرتبط است، که این موارد میتواند به حفظ سلامت قلب کمک کند و ریسک بروز بیماریهای قلبی-عروقی را کاهش دهد. خواب مناسب به افزایش خلاقیت و توانایی حل مسئله کمک میکند که این امر در یادگیری و مطالعه مؤثر است.
یکی از عوامل موثر در داشتن تمرکزی بالا و مطالعه ی موثر داشتن خواب کافی است. در حین خواب مغز اطلاعات جدید را پردازش کرده و به حافظه ی بلند مدت منتقل میکند که این امر منجر به یادگیری بهتر میشود. در صورتی که خواب کافی را نداشته باشید مواردی که مطالعه کردید به خوبی تجزیه و تحلیل نمیشوند و هیچکدام در ذهنتان باقی نمی ماند و تمرکز خود را از دست می دهید و در نهایت هیچ درکی از مطالب نخواهید داشت. به همین دلیل است که داشتن خواب کافی بسیار در روند مطالعه و درک بهتر مطالب موثر است.
طبیعی است که نداشتن خواب کافی باعث از دست دادن تمرکز شده و ذهن را خسته میکند. این اتفاق منجر به پراکنده شدن مطالب مطالعه شده در مغز شده و میزان یادگیری کاهش میابد.
فعالیت های تنفسی و مدیتیشن:
اصطلاحاتی مانند ” مدیتیشن ” یا ” ذهن آکاهی ” به معنای تمرکز و توجه آگاهانه بر لحظه و پذیرش بدون قضاوت تجربههای فعلی است. این تکنیک با ریشههای عمیق در سنتهای مدیتیشن بودایی، در دهههای اخیر در حوزه روانشناسی و پزشکی غربی محبوبیت زیادی پیدا کرده و به عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود سلامت روانی و جسمانی به کار میرود. فعالیت های ذهن آگاهی برای افزایش کیفیت مطالعه بسیار موثر و مفید است.
از مزایای فعالیت های ذهن آگاهی یا مدیتیشن میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- کاهش استرس و اضطراب
- کاهش فشاز خون
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- بهبود سلامت روان
- افزایش تمرکز
- داشتن حس بهتر
بعد از انجام این فعالیت ها ذهن فرد برای مدت بیشتری متمزکز مانده و کم تر دچار سردرگمی میشود. این تمرینات حتی به دانش آموزانی که دارای افسردگی هستند بسیار کمک میکند. طبق مطالعات انجام شده روزی 30 ذقیقه تمرین موجب افزایش تمرکز و بهبود حافظه شده و انعطاف پذیری دانش آموزان را افزایش میدهد. به طور کل میتوان گفت برای دانش آموزان یا دانشجویان که روزانه موجی از فعالیت های ذهنی انجام میدهند تقویت کردن روان و داشتن ذهنی آرام بسیار مفید است و سبب افزایش تمرکز میشود.
فعالیت های اجتماعی:
انجام دادن فعالیت های اجتماعی و ارتباط برقرار کردن با دیگران در جامعه فعالیت روحیه بخش و مفیدی برای ذهن است.
همانطور که میدانید انسان موجودی اجتماعی است و بدون ارتباط با دیگران دچار مشکلات روحی و ذهنی زیادی میشود. به همین دلیل در ارتباط بودن با بقیه و صحبت کردن و انجام فعالیت های اجتماعی سبب افزایش روحیه و اعتماد به نفس در فرد میشود. اگرچه ما در این قسمت به عنوان فعالیت های اجتماعی موضوع را بیان کردیم اما به نوعی این فعالیت یک نوع ” استراحت اجتماعی ” است که میتواند یکی از موارد مهم در استراحت بین مطالعه باشد.
بعضی از دانش آموزان اینطور میپندارند که اگر خود را در اتاقی حبس کنند و شبانه روز مطالعه کنند بدون اینکه با دنیای بیرون ازتباط داشته باشند موفق میشوند. در حالی که دوری از جامعه و قطع کردن ارتباطات به خودیه خود فرد را دچار افسردگی و در نهایت کاهش انگیزه و روحیه لازم برای مطالعه میکند. البته صحبت از ارتباط با دیگران نه فقط ارتباط با مردم بلکه ارتباط با خانواده و اختصاص دادن زمان های استراحت به ارتباط با خانواده از جمله مواردی است که هم سبب استراحت ذهنی و هم افزایش روحیه خواهد شد.
خانواده نقشی اساسی و تعیین کننده در موفقیت انسان ها دارند. چه دانش آموزان چه افرادی در مشاغل دیگر باید اهمیت خانواده را شناخته و همیشه و در هر حالتی زمانی را برای گذراندن با خانواده اختصاص دهند.
مضرات درس خواندن بیش از حد:
از آنجایی که مطالعه کردن یه فعالیت ذهنی است. پس استفاده از ذهن و مغز سبب خستگی آن میشود و به دلیل کار کردن زیاد قادر به پردازش اطلاعات و حفظ آن در حافظه ی فرد نیست. هر کدام از اجزای بدن انسان زمانی که فعالیت شدید انجام میدهند خسته و نیاز به استراحت پیدا میکنند. پس باید با اولویت قراردادن سلامتی خود، همیشه بدن خود را در رده ی اول اهمیت قرارداده و از فشار بیش از حد به خود و به خطر انداختن سلامتی خودداری کنید.
افرادی که همیشه غرق در درس خواندن هستند دچار آسیب هایی جبران ناپذیری میشوند. اینگونه نیست که با فشار آوردن بیش از حد به خود موفقیت را میتوانید تضمین کنید.افرادی که بیش از حد درس می خوانند و غرق در کتاب و درس هستند و هیچ علاقه ای به کارهای اجتماعی ندارند و این موضوع خود نشان دهنده این است که حتی مطالعه بیش از حد درس میتواند آثار مخربی را به دنبال داشته باشد.
نداشتن ارتباط اجتماعی به خاطر درس خواندن بیش از حد در طولانی مدت سبب افسردگی و انزوا دانش آموز میشود. به طور کل باید این نکته را بیان کرد که انسان در هرکاری باید اندازه و اعتدال را رعایت کرده و در کاری زیاده روی یا کم کاری نکند. هرکاری را به اندازه انجام دادن سبب افزایش کیفیت کار و پیشرفت فرد خواهد شد.
سخن پایانی :
در این مطلب سعی کردیم نحوه استراحت بین مطالعه و مزایای آن را توضیح دهیم. مطالعه و تلاش برای دستیابی به موفقیتهای تحصیلی بسیار مهم است، اما مطالعه بیش از حد میتواند اثرات منفی روی سلامتی و کارایی داشته باشد. پس باید سعی کنیم با استفاده از روش های صحیح آموزشی تعادلی میان مطالعه کردن و استراحت کردن را برقرار کنیم. کمک گرفتن از مشاوران تحصیلی ، برنامه ریزی صحیح و درست، مشورت با روانشناسان و اهمیت دادن به خود و خانواده سبب افزایش انگیزه و شانس موفقیت میگردد.
دیدگاهتان را بنویسید